کد مطلب:25988 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:22

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

قرآن كريم در آيه 62 سوره بقره ميفرمايد: كساني كه ايمان بياورند و كساني كه يهودي باشند و مسيحي و ستارهپرست به خداوند و روز قيامت ايمان بياورند، در نزد خداوند برايشان اجر خواهد بود. ولي در آيه 85 آلعمران ميفرمايد: هر كسي غير از اسلام ديني اختيار كند هرگز از او پذيرفته نيست، لطفاً توضيح دهيد؟

در آغاز اسلام براي بسياري از مسلمانان اين سؤال مطرح بود كه اگر فقط اسلام راه نجات است، پس تكليف نياكان و پدرانشان كه داراي مذاهب ديگر (يهودي، مسيحي و...) بودهاند و زمان پيامبر اسلام را درك نكردهاند چه ميشود؟ آيا آنها اهل نجات و سعادت نيستند؟

اين آيه از جهتي به پاسخ اين پرسش نظر دارد و ميفرمايد: هر كسي كه در عصر خود به پيامبر بر حق و كتاب آسماني زمان خويش، ايمان آورده و عمل صالح كرده، اهل نجات است، بنابراين، يهوديان مؤمن و صالحالعمل قبل از ظهور مسيح اهل نجاتند; همانگونه كه مسيحيان مؤمن و صالحالعمل قبل از ظهور پيامبر اكرماهل نجاتند و...; يعني ملاك سعادت و نجات، در اين زمان و زمانهاي گذشته، يك چيز بوده و خواهد بود و آن، ايمان خالص و عمل صالح است، و مسلم است كه ايمان خالص و عمل صالح در پرتو اطاعت از دستورهاي الهي كه در هر زمان به واسطه پيامبرش به مردم ابلاغ ميشود به دست ميآيد; بنابراين، لازمة ايمان به خدا در زمان حضرت موسي، ايمان به حضرت موسي و اطاعت از او، و در زمان حضرت عيسيغ ايمان به حضرت عيسيغ و دستورهاي او و لازمة ايمان به خدا در زمان حضرت محمد9 ايمان به ايشان و عمل به فرامين آن بزرگوار است و كسي كه به ايشان ايمان نياورد و مسلمان نشود، ايمانش به خدا ناقص است; در نتيجه، اهل نجات و سعادت نخواهد بود; علاوه بر اين، اگر يهود و نصاري و مانند آنها بخواهند به كتاب خود و دستورهاي پيامبر پيشين خود عمل كنند، در اين صورت هم بايد به پيامبر اسلام ايمان بياورند و مسلمان شوند; زيرا در كتابهاي آسماني آنها بشارت به ظهور پيامبر اسلام با ذكر صفات وعلايم معين آمده است; پس اگر ايمان نياورند و پيامبري او را قبول نكنند، به كتاب و دستور پيامبر خودشان هم عمل نكردهاند.(تفسير نمونه، ج 1، ص 282، دارالكتب الاسلامية.)

ضمناً از آيات قرآن كريم استفاده ميشود كه دين خدا يكي است، و آن اسلام (تسليم حق شدن و فرمانبرداري از حق تعالي) است; مانند:

1. إن الدين عند الله الاسلَم;(آلعمران، 19.) دين در نزد خدا اسلام است.

2. خداوند، درباره حواريون حضرت عيسيغ ميفرمايد: به حواريون وحي فرستادم كه به من و فرستادة من، ايمان بياوريد. آنها گفتند: ايمان آوردهايم، و گواه باش كه ما مسلمانيم.(مائده، 111.)

3. حضرت نوحغ به قوم خود فرمود: أمرت أن أكون من المسلمين;(يونس، 72.) من مأمورم كه از مسلمانان باشم.

البته، شريعت پيامبران متفاوت است; لكل جعلنا منكم شرعة و منهاجاً.(مائده، 48.)

خداوند متعال به مقتضاي تكامل تدريجي بشر، در هر زمان، شريعتهاي كاملتري را براي او قرار داده تا به مرحله نهايي تكامل ـ كه شريعت حضرت محمد9 است ـ رسيده، و معيار در پذيرش دين الهي در هر زمان، قبول شريعت و اطاعت از پيامبر همان زمان است.

اسلام علاوه بر اينكه نام دين الهي در تمام زمانها است، نام آخرين و برترين آيين و شريعت يعني شريعت، حضرت خاتمالانبيأ9 نيز هست.(اقتباس از قاموس قرآن، سيدعلياكبر قرشي، ج 4، ص 16 و 17، دارالكتب الاسلامية / الميزان، علامه طباطبايي، ج 5، ص 350 ـ 352، نشر اسماعيليان.)

در برخي از آياتِ قرآن كريم، مقصود از واژه اسلام، دين الهي است; مانند آياتي كه ذكر شد و در برخي ديگر از آيات، مقصود، شريعت پيامبر خاتماست; مانند: آيه 17 سوره حجرات كه خطاب به پيامبر ميفرمايد: آنها بر تو منّت مينهند كه اسلام آوردهاند. بگو: اسلام آوردن خود را بر من منّت نگذاريد; بلكه خداوند بر شما منّت مينهد كه شما را بهسوي ايمان هدايت كرده است... . و آيه 14 همين سوره.

بنابراين، دين مقدس حضرت محمد9 آخرين دين و كاملترين دين ميباشد، توضيح اين كه:

هر شريعتي در زمان خود كامل بوده است و شريعت و دين اسلام به لحاظ دارا بودن محتواي منطبق بر فطرت انسان (روم، 30) و نزول در زمان بلوغ عقلي بشر و پيشبيني كردن راه كار و روشهايي براي مقتضيات زمان، مسائل مستحدثه و... براي هميشه كامل و جامع خواهد بود(فرقان، 1); چون سطح بينش و آگاهي مردم و نيازهاي آنها در امتها و اعصار گوناگون مختلف است. انسانهاي هر دورهاي نسبت به انسانهاي دورة قبل از خود، از سطح آگاهي و بينش بيشتري برخوردار بوده، و اديان بعدي نيز از حيث پاسخگويي به نيازهاي بشري جامعيت بيشتري نسبت به اديان قبلي خود داشتهاند، مثل كلاسهاي تربيتي و آموزشي كه براي مقطع سني خود كامل هستند; ولي هر چه مقطع سني بالا ميرود، نياز انسان نيز افزايش پيدا ميكند. ولي شريعت پيامبراسلامويژگيهايي دارد كه براي همه زمانها تا قيامت مناسب و لازم است.(تسنيم، آيةالله جوادي آملي، ج 1، ص 31ـ41، مركز نشر اسرأ.)

بنابراين پس از بعثت پيامبراكرمهر كس غير از شريعت اسلام شريعت ديگري را بپذيرد، هرگز از او پذيرفته نميشود; بلكه مجازات هم ميبيند و در آخرت از زيان كاران خواهد بود; چون سرمايه اعتقادي او تنها تقليدها و تعصبهاي بي جا و پيروي از مسائل ناقص بوده است.(ر.ك: تفسير نمونه، آيت الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 2، ص 493، دارالكتب الاسلامية، تهران.) چنانكه قرآن كريم ميفرمايد: وَمَن يَبْتَغِ غَيْرَ الاْ ?ًِسْلَـَمِ دِينًا فَلَن يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِي الاْ ?َخِرَةِ مِنَ الْخَـَسِرِينَ(آلعمران،85)